PUNJAB ਦੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ; ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਖੂਨ ਦਾ ਤਿਲਕ
ਲੁਧਿਆਣਾ, 12ਅਕਤੂਬਰ (ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਰਤਾ): ਅੱਜ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਰਾਵਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਪੁਤਲੇ ਸਾੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਇਕ ਪਿੰਡ ‘ਚ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਰਾਵਣ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਬੱਕਰੇ ਦੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਤਿਲਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਬੁਰਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਜੇਦਸ਼ਮੀ ‘ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੁਤਲੇ ਫੂਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਾਇਲ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਰਾਵਣ ਦਾ 25 ਫੁੱਟ ਵੱਡਾ ਬੁੱਤ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਸੌ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸੇ ਦੂਬੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਰਾਮਲੀਲਾ ਅਤੇ ਦੁਸਹਿਰਾ ਮੇਲਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ‘ਚ ਰਾਵਣ ਦਹਨ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਅੱਜ ਰਾਵਣ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਬੱਕਰੇ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਲੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਰਾਵਣ ਦਾ ਤਿਲਕ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਡੇਢ ਸੌ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਨਾ ਤਾਂ ਰਾਵਣ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਪੁਤਲੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਦੂਬੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕਿੱਸਾ
ਦੂਬੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਹਕੀਮ ਬੀਰਬਲ ਦਾਸ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਿਟਾਇਰਡ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਵਿਆਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਸੰਤ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਰਾਮਲੀਲਾ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਪਰਤ ਕੇ ਦੁਸਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਹੋਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪੁੱਤਰ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 1833 ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਰਾਵਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਾਵਣ ਦਾ 25 ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਬੁੱਤ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਪੁਤਲਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਖਰਚੇ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਦੁਸਹਿਰਾ ਮਨਾਉਣ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਾ ਕਰਨ।
1968 ਵਿਚ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਬੁੱਤ
ਦੂਬੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ 1968 ‘ਚ ਕੁਝ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਇਸ ਬੁੱਤ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ‘ਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦੱਸਦਿਆਂ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸਾ ਫੈਲ ਗਿਆ। ਕਰੀਬ 10 ਦਿਨ ਸ਼ਹਿਰ ਬੰਦ ਰਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਬੁੱਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਵਾਇਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਤੋੜਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਹੌਲ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।
ਬੱਕਰੇ ਦੀ ਬਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਭੇਂਟ ਕਰਨ ਦਾ ਰਿਵਾਜ
ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਦੁਸਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਰਾਵਣ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਬੱਕਰੇ ਦੀ ਬਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਸ਼ਰਾਬ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਹੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੱਕਰੇ ਦੇ ਕੰਨ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਖੂਨ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਵਣ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਤਿਲਕ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
